Opgewekt vertrouwen hoeft niet altijd te worden gehonoreerd

ABRvS, 22 mei 2013. Als het bestuursorgaan het vertrouwen heeft gewekt dat het niet tot handhaving zou overgaan, dan kan de overtreder zich niet altijd met succes op dit vertrouwen beroepen. Zeker als een derdebelanghebbende een verzoek tot handhaving indient.

In haar uitspraak van 17 juli 2002 heeft de Afdeling expliciet overwogen dat als een derdebelanghebbende een verzoek tot handhaving heeft gedaan, een gedoogbesluit niet in de weg staat aan het nemen van een handhavingsbesluit. De Afdeling overweegt in haar uitspraak van 22 mei 2013 dat het daarbij niet relevant is of de overtreder zich aan de gedoogvoorwaarden heeft gehouden. 

Hoeft er dan helemaal geen belangenafweging meer plaats te vinden? Nee. Er dient wel degelijk een afweging te worden gemaakt tussen het algemeen belang dat met handhaving is gediend, het belang van de derdebelanghebbende en het belang van de overtreder. De Afdeling overweegt dat de mate van bescherming door het vertrouwensbeginsel afhangt van het belang van de derde die uitdrukkelijk om handhaving heeft verzocht. Hoe zwaarder dat belang, hoe eerder het belang in het voordeel van de overtreder zal uitvallen. 

Door sommige geleerden wordt betoogd dat de overtreder nadeel moet hebben geleden als gevolg van handelen of nalaten op basis van het opgewekte vertrouwen om een beroep op het vertrouwensbeginsel te kunnen honoreren. Dit wordt ook wel het dispositievereiste genoemd. De meningen hierover zijn verdeeld en ook de jurisprudentie biedt geen eenduidig antwoord (zie bijv. de scriptie van Tom Koenders, 'Het nationaal vertrouwensbeginsel in bestuursrechtelijk perspectief'). Vast staat wel dat als de overtreder dit nadeel heeft geleden, dit van belang is voor de weging van zijn belang. 

Ook als de overtreder nadeel heeft geleden, kan het bestuursorgaan bij een belangenafweging tot de conclusie komen dat het algemeen belang en het belang van de derdebelanghebbende zwaarder wegen. In dat geval zal het bestuursorgaan het nadeel dat de overtreder heeft geleden wel moeten compenseren. 
LJN: CA0675